Boek 1 – Hoofdstuk 5 SAMENVATTING BIJ BOEK 1 – HOOFDSTUK 5

Hoofdstuk 5: Zielenbeeld en levensgevoel

btn opener In de geciviliseerde psychologie wordt de ziel niet als organisme, maar als mechanisme opgevat. De geleerde psychologie ontwikkelt psychologische systemen en creëert daarmee een ornamentiek van begrippen en een imaginair zielslichaam. Daarmee blijft ze blind voor wat de ziel als zuivere beleving inhoudt, en heeft ze alleen het spiegelbeeld van haar eigen natuuropvatting in handen – ook op de ziel past ze het idee van causale noodzakelijkheid toe. Het westerse zielsbeeld is dus afhankelijk...

§ 3

Spengler keert in deze paragraaf terug naar het wilsbegrip. Volgens hem is het aan toekomstige generaties om ‘in de gotische wereldbeschouwing en haar filosofie dezelfde basiselementen te onderscheiden als in de ornamentiek van de kathedralen en in de primitieve schilderkunst uit die tijd’. Volgens Spengler is het grondprobleem van de gotische filosofie de strijd om het primaat van óf de wil óf de rede. In deze strijd herkent hij een levensgevoel dat ook ten grondslag lag aan bijvoorbeeld...
btn opener Spengler gaat hier in op de vraag in hoeverre de westerse mens overeenkomt met het door hem gecreëerde zielsbeeld. Westerlingen meten de mens af aan zijn innerlijke en uiterlijke activiteit. Van daaruit beoordelen ze diens gewoontes, beweegredenen en overtuigingen. Dit wordt samengevat in het woord karakter. Karakter is verwant aan ‘wil’, en vormt het uitgangspunt van al onze ethische systemen. ‘Het karakter – dat wat zich in de stroom van de wereld vormt, de “persoonlijkheid”, de houding...