Hoofdstuk 1: Oorsprong en landschap

Spengler noemt de ‘heerszuchtige blik van de West-Europeaan’ het grootste obstakel voor de uitvoering van deze taak, omdat de westerse historicus zich alleen richt op wat in zijn ogen direct de westerse cultuur heeft beïnvloed en al het andere halfslachtig behandelt. Niemand denkt er bijvoorbeeld aan de staatsrechtelijke problemen van de Chinese, Indiase, Arabische of Egyptische geschiedenis even grondig te behandelen als het principaat van Augustus. Spengler wijdt uit over een aantal overeenkomsten tussen de staatsrechtelijke ontwikkelingen van deze culturen. De oudste zijn de Egyptische en Babylonische, die rond 3000 voor Christus ontstaan langs de Eufraat en de Nijl; vanaf 1500 voor Christus ontstaan drie nieuwe culturen, de Indiase in Punjab, rond 1400 de Chinese langs de middenloop van de Gele Rivier en rond 1100 de antieke langs de Egeïsche zee. Ook de eenheid van de Arabische cultuur is een ontdekking die westerse historici is ontgaan. De Mexicaanse cultuur is uniek in die zin dat ze zonder contact met de andere culturen heeft kunnen opbloeien, maar ook doordat ze in de volle pracht van haar ontplooiing op zinloze wijze is vermoord in koloniale tijden. Volgens Spengler bezitten we geen betrouwbare kennis over de geschiedenis van deze cultuur, maar via de vergelijkende methode van de morfologie kan ze enigszins gereconstrueerd worden.

Relaties tussen culturen zijn secundair, de eigen ontplooiing van een cultuur primair. De systemen en oorzaak-gevolgrelaties die westerse historici over de geschiedenis heen projecteren bestaan in werkelijkheid enkel in hun eigen denkwereld, en hebben niets met de geschiedenis zelf van doen. De geschiedenis zelf gaat uit van bestaan en alle systemen zijn enkel uitdrukkingen van dit bestaan in het wakker-zijn. Om de werkelijke geschiedenis te doorgronden is het minstens even belangrijk om te zien welke invloeden niet doorwerkten vanuit de ene cultuur in de andere als welke invloeden dat wel deden. Ieder opgroeiend mens en elke levende cultuur heeft voortdurend duizenden en nog eens duizenden mogelijke invloeden om zich heen, waarvan er maar heel weinig als zodanig worden toegelaten en veruit het grootste deel niet. Wanneer er sprake is van contact tussen verschillende culturen is het steeds de jongste cultuur die bepaalt welke betekenis dit contact krijgt. Eeuwige waarheden hebben in elke cultuur, ondanks op elkaar lijkende formuleringen, altijd een andere betekenis. Dit is te zien aan de ‘drie Aristotelessen’ in antieke, magische en faustische cultuur, de twee verschillende vormen van het christendom van de magische en de faustische mens, of de geschiedenis van het Romeinse recht. Schijnbaar gaat het om één fenomeen, terwijl het er eigenlijk meerdere zijn. Spengler bespreekt de geschiedenis van het Romeinse recht.